Aίτηση ακυρώσεως Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου κ.λπ. (117 αιτούντες) κατά Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Ακυρώνει τις αποφάσεις του Υπουργού: α) Φ.1/161753/Β3/14/8.10.2014 «Ρύθμιση θεμάτων για τη μεταφορά θέσης εισαγωγής Πολυτέκνων, Τριτέκνων και Ειδικών Κατηγοριών» (Β΄2665) και β) Φ.1/161748/Β3/14/8.10.2014 «Ρύθμιση θεμάτων για μεταφορά θέσης εισαγωγής με οικονομικά κριτήρια του σχολικού έτους 2013-2014 στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση σύμφωνα με το άρθρο 47 του ν. 4274/2014 . . .» (Β΄2665). Απορρίπτει τις παρεμβάσεις.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 6 Φεβρουαρίου 2015, με την εξής σύνθεση: ………………….
Για να δικάσει την από 19 Νοεμβρίου 2014 αίτηση: των: 1) Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ……………………………
Η πιο πάνω αίτηση εισάγεται στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου, κατόπιν της από 1ης Δεκεμβρίου 2014 πράξης του Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, λόγω σπουδαιότητάς της, σύμφωνα με τα άρθρα 14 παρ. 2 εδάφ. α, 20 και 21 του Π.Δ. 18/1989.
Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες επιδιώκουν να ακυρωθούν: α) η υπ’ αριθ. α) Φ.1/161753/Β3 (ΦΕΚ Β΄ 2665/8.10.2014) απόφαση του Υπουργού Παιδείας, δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, με θέμα «Ρύθμιση θεμάτων για τη μεταφορά θέσης εισαγωγής Πολυτέκνων, Τριτέκνων και Ειδικών Κατηγοριών», β) η υπ’ αριθ. Φ.1/161748/Β3 (ΦΕΚ Β΄ 2665/8.10.2014) απόφαση του Υπουργού Παιδείας, δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, με θέμα «Ρύθμιση θεμάτων για τη μεταφορά θέσης εισαγωγής με οικονομικά κριτήρια του σχολικού έτους 2013 – 2014 στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση σύμφωνα με το άρθρο 47 του Ν. 4274/2014 (Α’ 147) και γ) κάθε άλλη σχετική πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του εισηγητή, Συμβούλου Κ. Πισπιρίγκου.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον εξηκοστό ένατο (69ο) των αιτούντων ως δικηγόρο και ως πληρεξούσιο των λοιπών αιτούντων, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση, τους πληρεξουσίους των παρεμβαινόντων και την αντιπρόσωπο των Υπουργών, οι οποίοι ζήτησαν την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου και
Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α
Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο Ν ό μ ο
1. Επειδή, λόγω κωλύματος, κατά την έννοια του άρθρου 26 του ν. 3719 / 2008 (Α΄ 214), της Συμβούλου Σπ. Χρυσικοπούλου, τακτικού μέλους της συνθέσεως που εξεδίκασε την υπόθεση, έλαβε μέρος στη διάσκεψη αντ’ αυτής η Σύμβουλος Μαργαρίτα Γκορτζολίδου, αναπληρωματικό μέχρι τώρα μέλος της συνθέσεως (βλ. Πρακτικό Διασκέψεως της Ολομελείας του Δικαστηρίου 65/2015).
2. Επειδή, για την άσκηση της κρινομένης αιτήσεως κατεβλήθη το νόμιμο παράβολο (υπ’ αριθμ. Α. 3919579 – 81/2014 ειδικά γραμμάτια παραβόλου).
3. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση, η οποία λόγω μείζονος σπουδαιότητος εισήχθη στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας με την από 1.12.2014 πράξη του Προέδρου του Δικαστηρίου (άρθρο 14 παρ. 2 περ. α΄ του π.δ. 18/1989, Α΄ 8), ζητείται η ακύρωση των αποφάσεων του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων α) Φ. 1/161753/Β3/14/8.10.2014 «Ρύθμιση θεμάτων για τη μεταφορά θέσης εισαγωγής Πολυτέκνων, Τριτέκνων και Ειδικών Κατηγοριών» (Β΄ 2665) και β) Φ.1/161748/Β3/14/8.10.2014 «Ρύθμιση θεμάτων για τη μεταφορά θέσης εισαγωγής με οικονομικά κριτήρια του σχολικού έτους 2013 – 2014 στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση σύμφωνα με το άρθρο 47 του Ν. 4274/2014…» (Β΄ 2665).
4. Επειδή, η Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) και το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) στερούνται νομικής προσωπικότητος, διότι δεν είναι Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα κατά την έννοια των άρθρων 16 του Συντάγματος και 1 παρ. 1 του ν. 4009/2011 (Α΄ 195) αλλά ακαδημαϊκές μονάδες Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων. Επομένως, απαραδέκτως ασκούν την κρινόμενη αίτηση, διότι δεν έχουν ικανότητα διαδίκου.
5. Επειδή, ο δικηγόρος, ο οποίος υπογράφει μόνος το δικόγραφο της κρινομένης αιτήσεως και παρέστη στο ακροατήριο, ζήτησε και έλαβε προθεσμία μέχρι την 13.2.2015 για τη νομιμοποίησή του ως πληρεξουσίου των αιτούντων: …………………. Όμως, δεν προσκομίσθηκε εντός της χορηγηθείσης προθεσμίας η σχετική συμβολαιογραφική πράξη νομιμοποιήσεως. Συνεπώς, η αίτηση πρέπει να απορριφθεί, ως απαράδεκτη, καθ’ ο μέρος ασκείται από τους ως άνω αιτούντες, σύμφωνα με το άρθρο 27 παρ. 3 του π.δ. 18/1989, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 παρ. 13 του ν. 1968/1991 (Α΄ 150) και στη συνέχεια τροποποιήθηκε με το άρθρο 32 παρ. 1 του ν. 3772 / 2009 (Α΄ 112).
6. Επειδή, οι λοιποί αιτούντες, από τους οποίους οι εβδομήντα (70) είναι μέλη του διδακτικού προσωπικού της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ και οι τριάντα οκτώ (38) μέλη του διδακτικού προσωπικού του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΑΠΘ, έχουν λόγω της ιδιότητάς τους εύλογο ενδιαφέρον για την εύρυθμη λειτουργία των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Συνεπώς, με έννομο συμφέρον ασκούν την κρινόμενη αίτηση κατά υπουργικών αποφάσεων με αντικείμενο τη «μεταφορά θέσης εισαγωγής» (μετεγγραφή) φοιτητών.
7. Επειδή, με έννομο συμφέρον και εν γένει παραδεκτώς έχουν ασκήσει παρεμβάσεις ζητώντας την απόρριψη της κρινομένης αιτήσεως α) η ένωση σωματείων «Ανωτάτη Συνομοσπονδία Πολυτέκνων Ελλάδος», β) το δευτεροβάθμιο σωματείο «Ομοσπονδία Πολυμελών Οικογενειών με Τρία Τέκνα Ελλάδος» και γ) σαράντα επτά (47) εισαχθέντες σε Σχολές ή Τμήματα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών περιφερειακών Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων βάσει των αποτελεσμάτων των εξετάσεων πανελλαδικού επιπέδου του σχολικού έτους 2013 – 2014, οι οποίοι έχουν υποβάλει αιτήσεις – που είναι εκκρεμείς – για «μεταφορά θέσης εισαγωγής» (μετεγγραφή) στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ ή στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΑΠΘ.
8. Επειδή, το Σύνταγμα ορίζει στο μεν άρθρο 4 παρ. 1 ότι «Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου», στο δε άρθρο 5 παρ. 1 ότι «Καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας, εφ’ όσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη». Εξ άλλου, στο άρθρο 16 του Συντάγματος ορίζεται ότι «1. … 2. Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους … 3. … 4. Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια. Το Κράτος ενισχύει τους σπουδαστές που διακρίνονται, καθώς και αυτούς που έχουν ανάγκη από βοήθεια ή ειδική προστασία, ανάλογα με τις ικανότητες τους. 5. H ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση …».
9. Επειδή, η κατά το άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγματος αρχή της ισότητας αποτελεί νομικό κανόνα, ο οποίος επιβάλλει την ομοιόμορφη μεταχείριση προσώπων που τελούν υπό τις αυτές ή παρόμοιες συνθήκες και αποκλείει τόσο την έκδηλα άνιση μεταχείριση, είτε με τη μορφή της εισαγωγής χαριστικού μέτρου ή προνομίου μη συνδεομένου προς αξιολογικά κριτήρια είτε με την μορφή της επιβολής αδικαιολόγητης επιβάρυνσης, όσο και την αυθαίρετη εξομοίωση διαφορετικών καταστάσεων ή την ενιαία μεταχείριση προσώπων που τελούν υπό διαφορετικές συνθήκες με βάση όλως τυπικά ή συμπτωματικά ή άσχετα μεταξύ τους κριτήρια. Περαιτέρω, το άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος κατοχυρώνει το δικαίωμα κάθε προσώπου να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας κατά λόγο της προσωπικής του αξίας. Τέλος, οι προστατευτικές της παιδείας διατάξεις του άρθρου 16 του Συντάγματος ανάγουν την παιδεία σε αποστολή του Κράτους και κατοχυρώνουν, μεταξύ άλλων, αφ’ ενός μεν τη θεσμική εγγύηση της παροχής ανώτατης εκπαίδευσης από πλήρως αυτοδιοικούμενα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, αφ’ ετέρου δε το δικαίωμα στην παιδεία που περιλαμβάνει και το δικαίωμα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση των αποφοίτων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, εφ’ όσον συγκεντρώνουν τις νόμιμες προϋποθέσεις. Από τον συνδυασμό των ως άνω συνταγματικών διατάξεων συνάγεται ότι ο κοινός νομοθέτης οφείλει να εξασφαλίζει την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση προσώπων κεκτημένων τα αναγκαία εφόδια για την ενεργό παρακολούθηση της θεωρητικής και πρακτικής διδασκαλίας μέσω συστήματος εισαγωγής, το οποίο στηρίζεται σε γενικά, αντικειμενικά και πρόσφορα κριτήρια και είναι σύμφωνο με τις αρχές της ισότητας, της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας και της σταδιοδρομίας εκάστου ανάλογα με την προσωπική αξία και ικανότητά του, δεδομένου, άλλωστε, και ότι μόνο υπό αυτούς τους όρους είναι δυνατή η επίτευξη της αποστολής των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και η εύρυθμη λειτουργία τους. Η θέσπιση από τον κοινό νομοθέτη ενός συστήματος εισαγωγής, σύμφωνα με το οποίο οι υποψήφιοι παράλληλα με την ολοκλήρωση του κύκλου των σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αξιολογούνται, υποβαλλόμενοι σε δοκιμασία εξετάσεων και βαθμολόγηση, για την πρόσβασή τους στις σχολές και στα τμήματα των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, είναι συμβατό προς τις ανωτέρω συνταγματικές διατάξεις, εφ’ όσον διασφαλίζει: α) αξιολόγηση των υποψηφίων βάσει κριτηρίων αμιγώς ακαδημαϊκών, ήτοι πρόσφορων για τη διακρίβωση ικανοτήτων σε μαθήματα και δεξιοτήτων συναφών προς το γνωστικό αντικείμενο της σχολής ή του τμήματος, όπου επιθυμεί καθένας να εισαχθεί, χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν και άλλης φύσεως κριτήρια, μη ακαδημαϊκά και β) αριθμό εισαγομένων αντίστοιχο με τις εκπαιδευτικές δυνατότητες των σχολών και των τμημάτων, χωρίς υπερβάσεις που διαταράσσουν την εύρυθμη λειτουργία τους (ΣτΕ 986 – 8/2014, Ολομ.). Για τη διασφάλιση της δευτέρας προϋποθέσεως το Σύνταγμα δεν επιβάλλει στον κοινό νομοθέτη να αναθέτει στα όργανα των σχολών και των τμημάτων των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων την αποφασιστική αρμοδιότητα καθορισμού του αριθμού των εισαγομένων. Αρκεί να προβλέπεται γνωμοδότηση των οργάνων αυτών, την οποία ο έχων την αποφασιστική αρμοδιότητα Υπουργός Παιδείας οφείλει, κατ’ αρχήν, να δέχεται, δυνάμενος να αποκλίνει μόνον με ειδικώς αιτιολογημένη κρίση. Αν και κατά τη γνώμη των Συμβούλων Θ. Αραβάνη, Αντ. Χλαμπέα και Ελ. Παπαδημητρίου, σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ. 5 του Συντάγματος επιβάλλεται, εντός του πλαισίου του εν λόγω συστήματος εισαγωγής, να έχουν τα οικεία όργανα των σχολών και των τμημάτων των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων την αποφασιστική αρμοδιότητα καθορισμού του αριθμού των εισαγομένων.
10. Επειδή, περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 16 του Συντάγματος, είναι επιβεβλημένη η εύρυθμη λειτουργία των σχολών και των τμημάτων των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων καθ’ όλο τον χρόνο των σπουδών των εισαγομένων. Συνεπώς, κάθε εισαγόμενος πρέπει, κατ’ αρχήν, να φοιτά στη σχολή ή στο τμήμα, όπου εισάγεται, μέχρι την αποφοίτησή του. Κατ’ εξαίρεση ο κοινός νομοθέτης δύναται να θεσπίζει διατάξεις που επιτρέπουν τις μετεγγραφές εκείνων των φοιτητών, οι οποίοι αδυνατούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους στη σχολή ή στο τμήμα, όπου έχουν εισαχθεί, λόγω προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζουν οι ίδιοι ή λόγω ανυπέρβλητης οικονομικής δυσχέρειας και ζητούν να μετεγγραφούν σε αντίστοιχη σχολή ή τμήμα ανωτάτου εκπαιδευτικού ιδρύματος που εδρεύει σε άλλη πόλη, όπου αποδεδειγμένα θα έχουν την αναγκαία για τη φοίτησή τους ιατρική ή οικονομική, κατά περίπτωση, υποστήριξη. Επιπροσθέτως, χάριν προστασίας της εύρυθμης λειτουργίας και σεβασμού της πλήρους αυτοδιοικήσεως των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, το άρθρο 16 του Συντάγματος επιβάλλει στον κοινό νομοθέτη κατά τη θέσπιση των διατάξεων περί μετεγγραφών: α) να προβλέπει ανώτατο όριο για τις καθ’ έκαστο ακαδημαϊκό έτος επιτρεπόμενες μετεγγραφές, το οποίο ευλόγως δεν δύναται να υπερβαίνει – συνολικά για τα εξάμηνα σπουδών – ποσοστό 10% επί των κατά το ίδιο ακαδημαϊκό έτος εισαγομένων σε κάθε σχολή ή τμήμα υποδοχής και β) να καθιστά τα όργανα των σχολών και των τμημάτων υποδοχής αποφασιστικώς αρμόδια για να εκτιμούν, με ειδικώς αιτιολογημένη κρίση και χωρίς υποχρέωση εξαντλήσεως του ως άνω ορίου, αν και σε ποιο βαθμό επιτρέπουν οι λειτουργικές δυνατότητές τους τη διενέργεια μετεγγραφών κατά το συγκεκριμένο ακαδημαϊκό έτος και, ακολούθως, να αποφασίζουν επί των σχετικών αιτήσεων των ενδιαφερομένων συνεκτιμώντας και την επίδοση εκάστου εξ αυτών στις σπουδές του. Αν και κατά τη γνώμη των Συμβούλων Θ. Αραβάνη, Αντ. Χλαμπέα και Ελ. Παπαδημητρίου, με την οποία συντάχθηκε ο Πάρεδρος Νικ. Μαρκόπουλος, το άρθρο 16 του Συντάγματος επιβάλλει, χάριν της εύρυθμης λειτουργίας των σχολών και των τμημάτων των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, αυστηρότερο περιορισμό στις ρυθμίσεις του κοινού νομοθέτη περί μετεγγραφών, ώστε αυτές να αφορούν μόνο φοιτητές με προβλήματα υγείας.
11. Επειδή, στο άρθρο 53 του ν. 4264/2014 (Α΄ 118), όπως τροποποιήθηκε με τα άρθρα 47 παρ. 8 του ν. 4274/2014 (Α΄ 147), 38 παρ. 2 του ν. 4301/2014 (Α΄ 223) και 73 παρ. 1 του ν. 4316/2014, Α΄ 270), ορίζονται τα εξής: «1. Από το ακαδημαϊκό έτος 2014 – 2015 οι επιτυχόντες σε θέση εισαγωγής σε Σχολή ή Τμήμα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης που είναι: α) πολύτεκνοι, κατά την έννοια του άρθρου 1 του ν. 1910/1944 (Α΄ 229), όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 6 του ν. 3454/2006 (Α΄ 75), καθώς και τέκνα των ανωτέρω πολυτέκνων, β) γονείς ή τέκνα πολυμελών οικογενειών με τρία ζώντα τέκνα από νόμιμο γάμο ή νομιμοποιηθέντα ή νομίμως αναγνωρισθέντα ή υιοθετηθέντα, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων άγαμων μητέρων με τρία μη αναγνωρισθέντα ζώντα τέκνα και γ) επιτυχόντες: γ.α.) με αδελφό ή αδελφή, ενεργό φοιτητή του πρώτου κύκλου σπουδών, όπως ορίζεται στο άρθρο 2 του ν. 4009/2011 (Α΄ 195), εφόσον δεν είναι ήδη κάτοχος πτυχίου, μεταπτυχιακού ή διδακτορικού τίτλου, που φοιτά σε Πανεπιστήμιο ή Τ.Ε.Ι. …., γ.β.) ορφανοί από τον ένα ή και από τους δύο γονείς ή τέκνα άγαμης μητέρας με ένα ή δύο μη αναγνωρισθέντα τέκνα, γ.γ.) με γονείς, τέκνα, αδέλφια, συζύγους που είναι τυφλοί ή κωφάλαλοι ή νεφροπαθείς, που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση ή πάσχουν από μυϊκή δυστροφία Duchenne ή ανήκουν στην κατηγορία ατόμων ειδικών αναγκών επειδή έχουν κινητικά προβλήματα οφειλόμενα σε αναπηρία άνω του 67% και αποδεικνύονται με πιστοποιητικά αναπηρίας …, γ.δ.) τέκνα των θυμάτων της τρομοκρατίας που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 1897/1990 (Α΄ 120), γ.ε.) πολύδυμα τέκνα ή επιτυχόντες αδελφοί εφόσον συμμετέχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση το ίδιο έτος ή έστω το ένα τέκνο εισήχθη στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με διάκριση …, γ.στ.) που οι ίδιοι ανήκουν στην κατηγορία ατόμων ειδικών αναγκών επειδή έχουν κινητικά προβλήματα οφειλόμενα σε αναπηρία 67% και άνω και αποδεικνύονται με πιστοποιητικά αναπηρίας …, δικαιούνται τη μεταφορά της θέσης εισαγωγής τους σε αντίστοιχη Σχολή ή Τμήμα Πανεπιστημίου, εφόσον πέτυχαν σε Πανεπιστήμιο, ή σε αντίστοιχη Σχολή ή Τμήμα Τ.Ε.Ι., εφόσον πέτυχαν σε Τ.Ε.Ι. … Οι επιτυχόντες που ανήκουν στις περιπτώσεις α΄, β΄, από την περίπτωση γ.β.) οι επιτυχόντες ορφανοί από τον έναν γονέα ή τέκνα άγαμης μητέρας με ένα ή δύο μη αναγνωρισθέντα τέκνα, γ.γ.) και γ.δ.) της παραγράφου 1 δικαιούνται τη μεταφορά της θέσης εισαγωγής τους σε αντίστοιχη Σχολή ή Τμήμα ΑΕΙ που βρίσκεται στην Περιφέρεια κατοικίας των γονέων τους ή, εάν αυτό δεν υπάρχει, δύνανται να επιλέξουν την πλησιέστερη αντίστοιχη Σχολή ή Τμήμα ΑΕΙ της μόνιμης κατοικίας των γονέων τους. Οι επιτυχόντες ορφανοί και από τους δύο γονείς που ανήκουν στην περίπτωση γ.β.) της παραγράφου 1 δικαιούνται τη μεταφορά της θέσης εισαγωγής τους σε αντίστοιχη Σχολή ή Τμήμα ΑΕΙ στην Περιφέρεια που ανήκει η πόλη μόνιμης κατοικίας τους ή, εάν δεν υπάρχει, δύνανται να επιλέξουν την πλησιέστερη αντίστοιχη Σχολή ή Τμήμα ΑΕΙ στη μόνιμη κατοικία τους. Οι επιτυχόντες που ανήκουν στις περιπτώσεις γ.α.) και γ.ε.) της παραγράφου 1 δικαιούνται τη μεταφορά της θέσης εισαγωγής τους σε αντίστοιχη Σχολή ή Τμήμα ΑΕΙ που βρίσκεται στην Περιφέρεια κατοικίας των γονέων τους ή σε αντίστοιχη Σχολή ή Τμήμα ΑΕΙ στην Περιφέρεια που ανήκει η πόλη φοίτησης του αδελφού ή αδελφής τους … 2. Η κατά τα ανωτέρω μεταφορά της θέσης πραγματοποιείται με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Τμήματος υποδοχής. 3. Οι δικαιούχοι μεταφοράς δύνανται να υποβάλουν σχετική αίτηση προς το Τμήμα υποδοχής. 4. Η διαδικασία για την υποβολή των αιτήσεων, τη μεταφορά της θέσης εισαγωγής, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων. 5 … 6. Η εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος άρθρου αφορά στους επιτυχόντες που έλαβαν μέρος στις εξετάσεις πανελλαδικού επιπέδου του σχολικού έτους 2013 – 2014 και εντεύθεν. 7 …». Συναφώς, ορίσθηκε στο άρθρο 88 του ν. 4310/2014 (Α΄ 258) ότι: «Επιτρέπεται η μετεγγραφή φοιτητών Πανεπιστημίου και σπουδαστών ΤΕΙ του εσωτερικού που εγγράφηκαν σε Τμήμα Πανεπιστημίου ή ΤΕΙ για λόγους υγείας που τους παρέχει, κατά τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας, δικαίωμα πρόσβασης σε ποσοστό θέσεων 5% και που λόγω υπέρβασης του προβλεπόμενου ποσοστού δεν μπόρεσαν να εγγράφουν στο Τμήμα προτίμησής τους αλλά οπουδήποτε αλλού». Τέλος, στο άρθρο 47 του ν. 4274 / 2014 (Α΄ 147) ορίσθηκε ότι: «1. Επιπλέον των προβλεπομένων στο άρθρο 53 του N. 4264/2014, όλοι οι επιτυχόντες που έλαβαν μέρος στις εξετάσεις πανελλαδικού επιπέδου του σχολικού έτους 2013 - 2014 και κατετάγησαν σε θέση εισαγωγής σε σχολή ή τμήμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τεκμαίρεται ότι έχουν δικαίωμα μεταφοράς της θέσης εισαγωγής τους σε αντίστοιχη σχολή ή τμήμα, εφόσον, κατά το έτος 2013, το ετήσιο εισόδημα του δυνητικά δικαιούχου και των μελών της οικογένειάς του δεν ξεπερνά το ποσό των εννέα χιλιάδων (9.000) ευρώ κατά κεφαλή. 2. Η μεταφορά της θέσης πραγματοποιείται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων και επιτρέπεται μόνο σε αντίστοιχη σχολή ή τμήμα από Πανεπιστήμιο σε Πανεπιστήμιο ή από ΤΕΙ σε ΤΕΙ. Ο αριθμός των μεταφερομένων θέσεων δεν επιτρέπεται να ξεπερνά ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) του αριθμού των εισακτέων ανά σχολή ή τμήμα. 3. Οι δικαιούχοι μεταφοράς δύνανται να υποβάλουν σχετική αίτηση στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων για ένα (1) αντίστοιχο τμήμα ή Σχολή Πανεπιστημίου ή ΤΕΙ. 4. Κριτήρια κατάταξης των δυνητικά δικαιούχων ανά σχολή ή Τμήμα είναι με σειρά προτεραιότητας τα παρακάτω: α) Το κατά κεφαλήν εισόδημα του δικαιούχου και των μελών της οικογένειάς του κατά το έτος 2013 κατά αύξουσα κατανομή και β) σε περίπτωση ίδιου ποσού εισοδήματος, τα μόρια εισαγωγής των δυνητικά δικαιούχων κατά φθίνουσα σειρά κατάταξης. 5 … 6. Η διαδικασία για την υποβολή αιτήσεων, τη μεταφορά της θέσης εισαγωγής, η εξειδίκευση των κριτηρίων χορήγησης της μεταφοράς, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων…».
12. Επειδή, με το άρθρο 53 του ν. 4264/2014 θεσπίσθηκαν, κατ’ ουσίαν, νέες διατάξεις για τη μετεγγραφή φοιτητών («μεταφορά θέσης εισαγωγής» κατά τον όρο του νομοθέτη) μετά την κατάργηση των παλαιοτέρων σχετικών διατάξεων δια του άρθρου 60 παρ. 4 του ν. 3966/2011 (Α΄ 118). Η κατάργηση των παλαιοτέρων διατάξεων είχε προβλεφθεί παράλληλα με τη θέσπιση, δια του άρθρου 59 παρ. 11 του ν. 3966/2011, ενός συστήματος εισαγωγής υποψηφίων που εμπίπτουν σε ειδικές κατηγορίες (πολυτέκνων, τριτέκνων, ορφανών κ.α.) καθ’ υπέρβαση του αριθμού των εισακτέων με τη γενική σειρά εισαγωγής στις εξετάσεις πανελλαδικού επιπέδου. Το σύστημα εισαγωγής του άρθρου 59 παρ. 11 του ν. 3966/2011 κρίθηκε αντισυνταγματικό με τις αποφάσεις της Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας 986 – 8/2014 και, ακολούθως, καταργήθηκε με το άρθρο 51 του ν. 4264/2014 παράλληλα με την πρόβλεψη, δια του άρθρου 53 του ίδιου νόμου, της «μεταφοράς θέσης εισαγωγής». Εξ άλλου, ως μέτρο αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης είχε προβλεφθεί με το άρθρο 34 του ν. 4186/2013 (Α΄ 193), όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 7 του ν. 4218/2013 (Α΄ 268), η δυνατότητα «μεταφοράς θέσης εισαγωγής» εισακτέων σε τμήματα ή σχολές της ανώτατης εκπαίδευσης βάσει αμιγώς οικονομικών κριτηρίων (κατά κεφαλήν ετήσιο οικογενειακό εισόδημα). Με τον ίδιο νόμο καθορίσθηκε ανώτατο όριο μεταφοράς θέσεων ως ποσοστό επί του αριθμού των εισακτέων (15%) και έγινε κατανομή του ποσοστού αυτού στα ακαδημαϊκά έτη που αφορούσε η ρύθμιση. Σε συνέχεια αυτών των ρυθμίσεων θεσπίσθηκαν οι παρατιθέμενες στην προηγούμενη σκέψη διατάξεις του άρθρου 47 του ν. 4274/2014, οι οποίες αφορούν τους επιτυχόντες στις εξετάσεις πανελλαδικού επιπέδου του έτους 2013 – 2014. Τέλος, κατ’ επίκληση της εξουσιοδοτικής διατάξεως του άρθρου 53 παρ. 4 του ν. 4264/2014 εκδόθηκε η (πρώτη προσβαλλομένη) απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων Φ.1/161753/Β3/14/8.10.2014 «Ρύθμιση θεμάτων για τη μεταφορά θέσης εισαγωγής Πολυτέκνων, Τριτέκνων και Ειδικών Κατηγοριών», στο άρθρο 2 παρ. 1 της οποίας ορίζεται ότι «οι ενδιαφερόμενοι, οι οποίοι έχουν ήδη πραγματοποιήσει την εγγραφή τους στο Τμήμα εισαγωγής τους, καλούνται, από 9 έως 17 Οκτωβρίου 2014, να υποβάλουν αίτηση μεταφοράς θέσης εισαγωγής μέσω ηλεκτρονικής εφαρμογής της Διεύθυνσης Λειτουργικής Ανάπτυξης Πληροφοριακών Συστημάτων της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων». Στο άρθρο 3 προβλέπονται τα δικαιολογητικά, τα οποία πρέπει να συνυποβληθούν με τις αιτήσεις των ενδιαφερομένων, στο δε άρθρο 4 παρ. 1 – 3 της ίδιας υπουργικής αποφάσεως ορίζονται τα εξής: «1. Οι πίνακες των αιτουμένων τη μεταφορά θέσης αποστέλλονται από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων προς τις Σχολές ή Τμήματα/Εισαγωγικές Κατευθύνσεις/ Προγράμματα Σπουδών υποδοχής, ανά κατηγορία. Εντός πέντε εργάσιμων ημερών από τη στιγμή που τα τμήματα παραλάβουν τους πίνακες των αιτουμένων τη μεταφορά θέσης, υποχρεούνται να ανακοινώσουν τις ημερομηνίες εντός των οποίων θα δεχθούν τα δικαιολογητικά των ενδιαφερομένων. Η διάρκεια υποβολής των δικαιολογητικών δεν μπορεί να υπερβαίνει τις οκτώ (8) ημέρες. 2. Με απόφαση του Προέδρου/Προϊσταμένου του Τμήματος, συστήνεται μη αμειβόμενη τριμελής Επιτροπή, τα μέλη της οποίας προέρχονται από το διδακτικό ή το διοικητικό προσωπικό, με σκοπό τον έλεγχο των δικαιολογητικών. Η Επιτροπή οφείλει να ολοκληρώσει τον έλεγχο των δικαιολογητικών εντός είκοσι (20) ημερών από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής. 3. Η διαδικασία ολοκληρώνεται με την ανακοίνωση των αποφάσεων της Γενικών Συνελεύσεων του Τμήματος του Α.Ε.Ι. … και οι Γραμματείες, προκειμένου να πραγματοποιήσουν την εγγραφή των δικαιούχων, ζητούν από αυτούς να δηλώσουν τον αριθμό πρωτοκόλλου της αίτησης διαγραφής τους από το Τμήμα προέλευσης και παράλληλα ζητούν από τη Γραμματεία του Τμήματος προέλευσης την υπηρεσιακή αποστολή του φακέλου, όπου περιλαμβάνεται και βεβαίωση διαγραφής τους». Κατ’ επίκληση δε της εξουσιοδοτικής διατάξεως του άρθρου 47 παρ. 6 του ν. 4274 / 2014 εκδόθηκε η (δεύτερη προσβαλλομένη) απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων Φ.1/161748/Β3/14/8.10.2014 «Ρύθμιση θεμάτων για τη μεταφορά θέσης εισαγωγής με οικονομικά κριτήρια του σχολικού έτους 2013 – 2014 στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση σύμφωνα με το άρθρο 47 του Ν. 4274 / 2014…», στο άρθρο 3 παρ. 1 της οποίας ορίζεται ότι «οι ενδιαφερόμενοι, οι οποίοι έχουν ήδη πραγματοποιήσει την εγγραφή τους στο Τμήμα εισαγωγής τους, καλούνται, από 9 έως 17 Οκτωβρίου 2014, να υποβάλουν αίτηση μεταφοράς θέσης εισαγωγής μέσω ηλεκτρονικής εφαρμογής της Διεύθυνσης Λειτουργικής Ανάπτυξης Πληροφοριακών Συστημάτων της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων». Στο άρθρο 4 της ίδιας υπουργικής αποφάσεως προβλέπεται α) ο έλεγχος των αιτήσεων από πενταμελή επιτροπή του Υπουργείου, η οποία συντάσσει «ονομαστικό πίνακα επιτυχόντων μεταφοράς θέσης εισαγωγής κατά Σχολή ή Τμήμα/Εισαγωγική Κατεύθυνση ή Πρόγραμμα Σπουδών», β) η κύρωση του εν λόγω πίνακα με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων που κοινοποιείται στις γραμματείες των Σχολών και των Τμημάτων υποδοχής, στις οποίες οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν προς έλεγχο «βεβαίωση εγγραφής από το Τμήμα/Σχολή προέλευσης» και άλλα δικαιολογητικά, γ) ο χρόνος προσκομίσεως των δικαιολογητικών από τους ενδιαφερομένους, καθώς και ο χρόνος ελέγχου των δικαιολογητικών από όργανα των Σχολών και των Τμημάτων υποδοχής, δ) η ενημέρωση κάθε ενδιαφερομένου για το αποτέλεσμα του ελέγχου των δικαιολογητικών του και η κλήση του «να δηλώσει τον αριθμό πρωτοκόλλου της αίτησής του για διαγραφή από το Τμήμα προέλευσης», δ) η διαβίβαση, από το Τμήμα προέλευσης στο Τμήμα υποδοχής, του φακέλου του ενδιαφερομένου, «όπου περιλαμβάνεται και η βεβαίωση διαγραφής του» και ε) η εγγραφή του ενδιαφερομένου στη Σχολή ή στο Τμήμα υποδοχής.
13. Επειδή, με τη θέσπιση των νέων διατάξεων – περί «μεταφοράς θέσης εισαγωγής» – ο νομοθέτης δεν τήρησε τις ουσιαστικές και διαδικαστικές προϋποθέσεις που τίθενται από το άρθρο 16 του Συντάγματος, σύμφωνα με τα εκτεθέντα στη σκέψη 10, χάριν προστασίας της εύρυθμης λειτουργίας και σεβασμού της πλήρους αυτοδιοικήσεως των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, αλλά επέβαλε στα ιδρύματα ουσιαστικώς απεριόριστες μετεγγραφές φοιτητών. Συνεπώς, οι διατάξεις αυτές είναι αντισυνταγματικές και ανεφάρμοστες, οι δε προσβαλλόμενες υπουργικές αποφάσεις που εκδόθηκαν για την εφαρμογή τους πρέπει να ακυρωθούν, όπως βασίμως προβάλλεται με το δικόγραφο της κρινομένης αιτήσεως. Οίκοθεν δε νοείται ότι οι εκκρεμείς αιτήσεις των σαράντα επτά (47) παρεμβαινόντων για «μεταφορά θέσης εισαγωγής» (μετεγγραφή) στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ ή στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΑΠΘ στερούνται νομίμου ερείσματος, καθώς και ότι οι Σχολές ή τα Τμήματα Αρχιτεκτόνων, όπου αυτοί εισήχθησαν βάσει των αποτελεσμάτων των εξετάσεων πανελλαδικού επιπέδου του σχολικού έτους 2013 – 2014, οφείλουν να τους επανεγγράψουν, εάν τυχόν έχουν ήδη προβεί σε διαγραφή τους βάσει των διατάξεων των ακυρουμένων υπουργικών αποφάσεων.
14. Επειδή, σύμφωνα με τα εκτεθέντα, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση ως προς τη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ και το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΑΠΘ που δεν έχουν ικανότητα διαδίκου, καθώς και ως προς τους αιτούντες που δεν νομιμοποίησαν τον παραστάντα δικηγόρο. Περαιτέρω, κατ’ αποδοχήν της κρινομένης αιτήσεως, η οποία έχει ασκηθεί παραδεκτώς από τους λοιπούς αιτούντες, πρέπει να ακυρωθούν οι προσβαλλόμενες υπουργικές αποφάσεις. Τέλος, πρέπει να απορριφθούν οι παρεμβάσεις και, κατ’ εκτίμηση των περιστάσεων, να αποδοθεί το παράβολο και να συμψηφισθεί η δικαστική δαπάνη μεταξύ των διαδίκων (άρθρα 36 παρ. 1 και 4, 39 παρ. 1 του π.δ. 18 / 1989).
Δ ι ά τ α ύ τ α
Απορρίπτει την αίτηση ως προς τη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ, το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΑΠΘ και τους αιτούντες που δεν νομιμοποίησαν τον παραστάντα δικηγόρο. Δέχεται την αίτηση ως προς τους λοιπούς αιτούντες. Ακυρώνει τις αποφάσεις του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων α) Φ.1/161753/Β3/14/8.10.2014 «Ρύθμιση θεμάτων για τη μεταφορά θέσης εισαγωγής Πολυτέκνων, Τριτέκνων και Ειδικών Κατηγοριών» (Β΄ 2665) και β) Φ.1/161748/Β3/14/8.10.2014 «Ρύθμιση θεμάτων για τη μεταφορά θέσης εισαγωγής με οικονομικά κριτήρια του σχολικού έτους 2013 – 2014 στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση σύμφωνα με το άρθρο 47 του Ν. 4274/2014 …» (Β΄ 2665). Διατάσσει την απόδοση του παραβόλου.
Απορρίπτει τις παρεμβάσεις.
Συμψηφίζει τη δικαστική δαπάνη μεταξύ των διαδίκων.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 19 Φεβρουαρίου 2015 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 7ης Απριλίου 2015. |
